C | F | Α | Δ | Ε | Κ | Μ | Ο | Π | Σ | Τ | Χ
Όρος Ορισμός
Άδεια (Licence)
Μια άδεια επιτρέπει σε τρίτους να εκτελέσουν συγκεκριμένες ενέργειες με ένα έργο ή δεδομένο. Η άδεια ενημερώνει για τα δικαιώματα χρήσης ενός πόρου (π.χ. κείμενο, δεδομένα, πηγαίο κώδικα).
Άδειες Κοινής Χρήσης
Η διευρυμένη χρήση του διαδικτύου σε παγκόσμιο επίπεδο έχει αλλάξει τα δεδομένα, σχετικά με τη διαχείριση των πνευματικών δικαιωμάτων, καθώς η πλειονότητα των έργων διατίθεται και/μόνο σε ψηφιακή μορφή. Τα έργα που διανέμονται ψηφιακά διαφοροποιούνται από τα υπόλοιπα, δεδομένου ότι η διανομή και η επεξεργασία τους δεν προϋποθέτει την ύπαρξη υποστηρικτικού υλικού. Σε αυτό το πλαίσιο, η διαχείριση των δικαιωμάτων που απορρέουν από τα εν λόγω έργα υλοποιείται μέσω της εφαρμογής αδειών στα έργα αυτά. Οι άδειες Creative Commons αποτελούν τον δημοφιλέστερο τύπο αδειών, που εφαρμόζεται σε περιπτώσεις όπου ο δημιουργός του έργου δεν επιθυμεί να διατηρήσει ακέραιο το αποκλειστικό δικαίωμα εμπορικής χρήσης που διαθέτει.
Αναγνωριστικό Ψηφιακού Αντικειμένου (Digital Object Identifier- DOI)
Μια μοναδική συμβολοσειρά κειμένου που χρησιμοποιείται για την αναγνώριση ψηφιακών αντικειμένων, όπως άρθρα περιοδικών, σύνολα δεδομένων ή εκδόσεις λογισμικού ανοιχτού κώδικα. Το αναγνωριστικό ψηφιακού αντικειμένου (DOI) είναι ένας τύπος επίμονου αναγνωριστικού (Persistent Identifier - PID).
Αναπαραγώγιμη Έρευνα (Reproducible Research)
Η αναπαραγωγιμότητα είναι ένα φάσμα και οι εκπαιδευτές πρέπει να επιλέξουν τον ορισμό που χρησιμοποιείται περισσότερο από το ακροατήριό τους. Σε γενικές γραμμές, η αναπαραγώγιμη έρευνα καθιστά δυνατή την επίτευξη παρόμοιων αποτελεσμάτων μιας μελέτης ή πειράματος και ανεξάρτητων αποτελεσμάτων που λαμβάνονται με τις ίδιες μεθόδους αλλά υπό διαφορετικές συνθήκες (δηλ. αναφορικά με τα αποτελέσματα). Κάποιοι διαχωρίζουν τον ορισμό σε επίπεδα αναπαραγωγιμότητας, περιλαμβάνοντας υπολογιστικά αναπαραγώγιμα (που ονομάζονται επίσης "αναπαραγώγιμα"): όπου ο κώδικας και τα δεδομένα μπορούν να αναλυθούν με παρόμοιο τρόπο όπως στην αρχική έρευνα για να επιτευχθούν τα ίδια αποτελέσματα, και εμπειρικά αναπαραγώγιμα (που ονομάζονται επίσης "αντιγράψιμα"): όπου ένας ανεξάρτητος ερευνητής μπορεί να επαναλάβει μια μελέτη χρησιμοποιώντας τις ίδιες μεθόδους αλλά δημιουργώντας νέα δεδομένα.
Ανοικτά Δεδομένα (Open Data)
Τα Ανοικτά Δεδομένα είναι ηλεκτρονικά, χωρίς κόστος, προσβάσιμα δεδομένα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, να επαναχρησιμοποιηθούν και να διανεμηθούν υπό την προϋπόθεση ότι αποδίδεται η πηγή δεδομένων.
Ανοικτά Υλικά (Open Materials)
Ο διαμοιρασμός ερευνητικών υλικών, για παράδειγμα, βιολογικών και γεωλογικών δειγμάτων, είναι μια ακόμη πρακτική της Ανοικτής Επιστήμης.
Ανοικτές Εργαστηριακές Σημειώσεις (Open Lab Notebooks)
Μια έννοια που αφορά την τακτική συγγραφή για την έρευνα, έτσι ώστε οι σημειώσεις και τα δεδομένα της έρευνας να συγκεντρώνονται και να δημοσιεύονται ηλεκτρονικά αμέσως μόλις αποκτώνται.
Ανοικτή Αξιολόγηση (Open Evaluation)
Η ανάπτυξη ενός δίκαιου συστήματος αξιολόγησης ή πρωτοκόλλου για τις ερευνητικές προτάσεις, που βασίζεται στη διαφάνεια της διαδικασίας και όσων εμπλέκονται σε αυτήν.
Ανοικτή Επιστήμη (Open Science)
Η Ανοικτή Επιστήμη είναι το κίνημα που καθιστά προσβάσιμη την επιστημονική έρευνα, τα δεδομένα και τη διάδοσή τους σε όλα τα επίπεδα μιας ερευνητικής κοινωνίας.
Ανοικτή Ομότιμη Κρίση (Open Peer Review)
Ένας γενικός όρος που δηλώνει έναν αριθμό αλληλεπικαλυπτόμενων τρόπων με τους οποίους τα μοντέλα ομότιμης αναθεώρησης μπορούν να προσαρμοστούν σύμφωνα με τους στόχους της Ανοικτής Επιστήμης, συμπεριλαμβανομένης της ανοικτής ταυτότητας του αναθεωρητή και του δημιουργού, της δημοσίευσης αναφορών επανεξέτασης και της δυνατότητας μεγαλύτερης συμμετοχής στη διαδικασία ομότιμης αναθεώρησης.
Ανοικτή Πηγή (Open Source)
Διαθεσιμότητα πηγαίου κώδικα για ένα λογισμικό, μαζί με άδεια ανοικτού κώδικα που επιτρέπει επαναχρησιμοποίηση, προσαρμογή και περαιτέρω διανομή.
Ανοικτή Πρόσβαση (Open Access)
Η Ανοικτή Πρόσβαση αναφέρεται σε ηλεκτρονική, χωρίς κόστος πρόσβαση σε αξιολογημένο επιστημονικό περιεχόμενο με δυνατότητα δωρεάν επαναχρησιμοποίησής του, όσον αφορά τους περιορισμούς πνευματικών δικαιωμάτων copyright.
Ανοικτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι (Open Educational Resources)
Οι Ανοιχτοί Εκπαιδευτικοί Πόροι (Open Educational Resources, OERs είναι εκπαιδευτικό υλικό που μπορεί να τροποποιηθεί και να ενισχυθεί, επειδή οι δημιουργοί του έχουν δώσει την άδειά τους στους άλλους για να το κάνουν. Τα άτομα ή οι οργανισμοί που δημιουργούν OERs -στους οποίους μπορεί να περιλαμβάνονται υλικά όπως διαφάνειες παρουσίασης, podcasts, διδακτέα ύλη, εικόνες, σχέδια μαθήματος, βίντεο διαλέξεις, χάρτες, φύλλα εργασίας και ακόμη και ολόκληρα εγχειρίδια- έχουν παραιτηθεί από μέρος (αν όχι από όλα) των πνευματικών τους δικαιωμάτων που σχετίζονται με τους έργα τους, συνήθως μέσω νομικών εργαλείων, όπως είναι οι άδειες Creative Commons , έτσι ώστε οι άλλοι να μπορούν να έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε αυτά, να τα επαναχρησιμοποιούν, να τα μεταφράζουν και να τα τροποποιούν (ΕΛΛΑΚ)
Αντίκτυπος της Έρευνας (Research Impact)
Περιλαμβάνει ακαδημαϊκές, οικονομικές και κοινωνικές πτυχές, ή κάποιο συνδυασμό και των τριών. Ο αντίκτυπος είναι η αποδεδειγμένη συμβολή της έρευνας στην αλλαγή της κατανόησης και της προόδου της επιστήμης, της μεθόδου, της θεωρίας και της εφαρμογής σε όλους τους κλάδους και εντός αυτών, αλλά και του ευρύτερου ρόλου που παίζει εκτός του ερευνητικού συστήματος.
Αποθετήριο (Repository)
Αποθετήριο ορίζεται η υποδομή και η αντίστοιχη υπηρεσία που επιτρέπει την επίμονη, αποδοτική και βιώσιμη αποθήκευση ψηφιακών αντικειμένων (όπως έγγραφα, δεδομένα και κώδικα).
Αρχείο README (README file)
Αρχείο όπου τεκμηριώνονται τα δεδομένα της έρευνας (ερευνητικά δεδομένα). Η τεκμηρίωση πρέπει να είναι επαρκής, ώστε να επιτρέπει σε άλλους ερευνητές να κατανοούν, να αντιγράφουν ή να αναπαράγουν τα δεδομένα, ή να τα επαναχρησιμοποιούν με οποιονδήποτε άλλο τρόπο.